Tarım ve Kırsal Kalkınma hem sosyal hem de ekonomik açıdan kilit bir sektör olup 2014 yılı Türkiye GSYH’sindeki yeri %7,1’dir. Neredeyse Türkiye’nin toplam alanının yarısı tarıma tahsis edilmiştir. Bazı sektörlerde (meyve-sebze ve fındık gibi) Türkiye büyük bir dünya üreticisi ve ihracatçısıdır. Ancak, sektörü AB çevre ve hijyen standartlarına ulaştırmak için önemli yatırımların yapılması gerekmektedir. Ayrıca, işçilerin gelirlerinin düşük seviyelerde olması ve üretimin diğer sektörlere kıyasla düşük olması kırsal alandan şehre göçe sebep olmaktadır. Kırsal alanların sosyal ve ekonomik açıdan kalkınması büyük bir zorluk teşkil etmeye devam etmektedir.

IPA II, Tarım ve Kırsal Kalkınma Sektörü altında 11. Fasıl- Tarım ve Kırsal Kalkınma, 12. Fasıl- Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı ile 13. Fasıl- Balıkçılık müktesebat fasıllarını kapsayacaktır. Bu fasıllarda uyumun sağlanması çok sayıda kural, tüzük ve direktifi içermektedir. AB’ne üyelik süreci kapsamında Tarım ve Kırsal Kalkınma Sektöründe önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Ortak Tarım Politikasının çeşitli bileşenleri kapsamında gerçekleştirilen uyum çalışmalarında; hayvan ve bitki sağlığı, tarım, gıda güvenliği, organik tarım, kırsal kalkınma, veteriner ve balıkçılık konularında hedeflenen mevzuat uyumunda önemli ilerlemeler sağlanmıştır.

Türkiye’de Tarım ve Kırsal Kalkınma Sektörü, tarım sektörünü ve kırsal alanları desteklemek ve iyileştirmek için gerekli politikaların belirlendiği 5488/2006 sayılı Tarım Kanunu başta olmak üzere; kamu sağlığının, tüketici çıkarlarının, gıda ve yem güvenliğinin, hayvan sağlığı ve refahının korunmasını amaçlayan 5996/2010 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve balıkçılık tüzüklerine bir temel oluşturan 1380/1971 sayılı Balıkçılık Kanunu tarafından düzenlenmektedir.

Ayrıca, Türkiye’de ilgili reformlar bir takım ulusal stratejiler çerçevesinde yürütülmektedir. 10. Kalkınma Planı, iyi örgütlenmiş, verimli ve rekabetçi bir sektörün oluşturulmasını amaçlayan kapsamlı bir stratejidir. 2007-13 Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi ve 2007-13 Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı (IPARD) kırsal alanların kalkındırılmasına ve AB gıda güvenliği standartlarının karşılanmasına odaklanmışlardır. Ayrıca, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın (GTHB) 2013-17 Stratejik Planı ile Bakanlık AB müktesebat uyumunu önceliklendirmektedir.

Kurumsal Kapasite Oluşturma Alt Sektörü

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım ve Kırsal Kalkınma Sektörünün lider kuruluşudur. Lider kuruluş olarak GTHB, politika geliştirilmesi ve sektörün tüm alanlarında mevzuat hazırlayarak söz konusu mevzuatın uygulanmasından sorumludur.

2011 yılında yürürlüğe giren kararname ile Bakanlık yeniden yapılandırılmış ve ilgili AB mevzuatını uygulamak için gerekli olan idari yapının oluşturulması yönünde önemli bir adım atılmıştır. Yeni idari yapı sayesinde, GTHB sektördeki sorunların çözümü için daha çağdaş bir yapıya kavuşmuştur.

Tarım ve Kırsal Kalkınma sektöründe “Kırsal Kalkınma” ve “ Kurumsal Kapasite Oluşturma” şeklinde iki alt-sektör mevcuttur. Söz konusu iki alt-sektör için IPA II döneminde 912,2 Milyon Avro fon ayrılmış olup bu fonun 111,2 Milyon Avrosu Kurumsal Kapasite Oluşturma alt sektörü için tahsis edilmiştir. Fonun yıllara göre dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:

                                                                                                                                                          Milyon Avro
 

                                                      2014         2015         2016         2017          2018-2020           2014-2020

Tarım ve Kırsal Kalkınma           72.0         100.9         77.0          158.1              504.2                    912.2  

                                                                                  408.0                                       504.2                    912.2

Kurumsal Kapasite Oluşturma alt-sektöründen sorumlu olan birim AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü - AB Uyum Daire Başkanlığıdır. AB Uyum Daire Başkanlığı, AB ile ilişkilerin yürütülmesi ve AB’ye uyum yolunda ilgili Bakanlık birimleri ile koordinasyonun sağlanmasından sorumludur.

Aksiyon Belgelerindeki Projeler (2014 ve 2015)

2014 Aksiyon Belgesi’nde Bakanlığın, toplam bütçesi 3.987.168 Avro olan üç aktivitesi bulunmaktadır. Bunlar:

• Ortak Piyasa Düzenine uyum için bir stratejinin hazırlanması

• Türkiye’de IPARD II Programının “Danışmanlık Hizmetleri” tedbiri için kapasite oluşturma

• Çiftlik Danışmanlık Sistemi

2015 Aksiyon Belgesi’nde Bakanlığın, toplam bütçesi 35.687.500 Avro olan dört aktivitesi bulunmaktadır. Bunlar:

• Yumrulu Deri Hastalığının Kontrolü ve Önlenmesi

• Türkiye’de Kuduza Karşı Ağızdan Aşılama

• Balıkçılık Faaliyetlerinde Stok Değerlendirmenin Uygulanması

• AB Çevre ve Hijyen Standartları ve IPARD Desteği Konusunda Gıda İşleme Sektörü ve Çiftçilerin Farkındalığının Artırılması